Zuid-Utrecht
Thema

De natuur en de mens kunnen niet van elkaar los gezien worden. De natuur heeft invloed op het leven van mensen, maar de manier waarop mensen leven heeft ook invloed op de natuur. De manier waarop mensen om gaan met en denken over natuur verandert door de eeuwen heen. Net zoals de natuur op zijn beurt weer invloed heeft op de geschiedenis van de mens.

Vroeger, in de middeleeuwen, had de natuur grote invloed op het leven van een mens. Vaak kwamen er natuurrampen voor, bijvoorbeeld overstromingen, stormen of extreme kou.  Mensen waren bang voor de natuur en ze moesten vaak hun manier van leven aanpassen door de onvoorspelbaarheid. Tegelijkertijd zorgden de mensen er voor dat de natuur ook veranderde. In sommige gebieden werd het water in de natuur bijvoorbeeld heel erg vervuild. Mensen zagen natuur vooral als iets dat gedomineerd moest worden. De wilde natuur moest onder controle gebracht worden.

In de vroegmoderne tijd, tussen 1500 en 1800, veranderde dit langzaam. De natuur werd niet alleen meer gezien als een grote wildernis. Mensen gingen de natuur steeds meer bestuderen en probeerden de natuur zo beter te begrijpen. Deze kennis wilden mensen vooral gebruiken om de natuur mee te kunnen controleren. Mensen konden natuur vooral waarderen als hierin orde was aangebracht, bijvoorbeeld in een harmonieus georganiseerde tuin. Mensen gingen geloven in de maakbaarheid van de natuur. De wilde natuur kon zo omgevormd worden tot de meer gewaardeerde georganiseerde natuur.

Vanaf de 19e eeuw veranderden deze ideeën en idealen enorm. In deze tijd kwam er een nieuwe stroming op, deze wordt de Romantiek genoemd. Mensen wilden niet langer de natuur overheersen en controleren. Nee, sommige mensen geloofden niet langer in de maakbaarheid van de natuur, maar ze dachten dat de mens en natuur met elkaar verweven zijn. Ze ervaarden eenheid en verbondenheid met de natuur. De natuur werd nu ook gezien als een bron van inspiratie, spiritualiteit en emotie. Juist de wilde, ongerepte natuur werd nu hét ideaalbeeld.

Vanaf de 20e eeuw komt steeds meer het besef dat de mens in recente tijden een enorme invloed heeft gehad op de natuur.  Mensen zoeken steeds meer naar duurzamere en harmonieuzere relaties met de natuur. Hierbij moet de natuur niet alleen beschermd worden, maar biedt de natuur ook inspiratie en bewustzijn.

In de bronnen in dit geschiedenislokaal zie je hoe mens en natuur elkaar door de eeuwen heen hebben beïnvloed in ons werkgebeid. Zowel angst als waardering voor natuur komen hierin terug. Uiteindelijk maakt het niet uit waar of wanneer je leeft; natuur is overal en is altijd belangrijk.

Toon 9 bronnen

Tijdvakken

Beschikbare tools

Overzicht van toen en nu

Overzicht van bron(nen) op de kaart