We lijken het soms vergeten te zijn, maar de mens maakt onderdeel uit van de natuur. De natuur heeft invloed op het leven van mensen en de manier waarop mensen leven heeft ook invloed op de natuur. De manier waarop mensen omgaan met en denken over natuur verandert wel door de eeuwen heen. Net zoals de natuur op zijn beurt weer invloed heeft op de geschiedenis van de mens.
Vroeger, in de middeleeuwen, had de natuur grote, directe invloed op het leven van een mens. Vaak kwamen er natuurrampen voor, bijvoorbeeld overstromingen, stormen of extreme kou. Mensen waren bang voor de natuur en ze moesten vaak hun manier van leven aanpassen door de onvoorspelbaarheid. Tegelijkertijd zorgden de mensen er voor dat de natuur ook veranderde. In sommige gebieden werd het water bijvoorbeeld heel erg vervuild. Mensen zagen natuur vooral als iets machtigs, woests en onberekenbaars.
In de vroegmoderne tijd, tussen 1500 en 1800, veranderde dit langzaam. De natuur werd niet alleen meer gezien als een grote wildernis. Mensen gingen de natuur steeds meer bestuderen en probeerden de natuur zo beter te begrijpen. Deze kennis wilden mensen vooral gebruiken om de natuur mee te kunnen controleren. Mensen konden natuur vooral waarderen als hierin orde was aangebracht, bijvoorbeeld in een harmonieus georganiseerde tuin, of in een drooggemalen polder. Mensen gingen geloven in de maakbaarheid van de natuur. De wilde natuur werd zo omgevormd tot meer gewaardeerde georganiseerde natuur. Maar heb je het dan nog over natuur, of over cultuur?
Vanaf de 19e eeuw veranderden deze ideeën en idealen in sommige kringen. In deze tijd kwam er een nieuwe stroming op, deze wordt de Romantiek genoemd. Mensen wilden niet langer de natuur alleen maar overheersen en controleren. Nee, sommige mensen geloofden niet langer in de maakbaarheid van de natuur, maar ze begrepen dat de mens en natuur met elkaar verweven zijn. Ze ervoeren eenheid en verbondenheid met de natuur. De natuur werd nu ook gezien als een bron van inspiratie, spiritualiteit en emotie. Juist de wilde, ongerepte natuur werd nu hét ideaalbeeld. In deze periode werd ook gestart met het aanwijzen van nationale parken en kwamen natuurbeschermingsorganisaties op.
Vanaf de 20e eeuw komt steeds meer het besef dat de mens in recente tijden een enorme invloed heeft gehad op de natuur. Mensen zoeken steeds meer naar duurzamere en harmonieuzere relaties met de natuur. Hierbij moet de natuur niet alleen beschermd worden, maar biedt de natuur ook inspiratie en bewustzijn en oplossingen voor (klimaat)problemen.
In de bronnen in dit geschiedenislokaal zie je hoe mens en natuur elkaar door de eeuwen heen hebben beïnvloed in ons werkgebied. Zowel angst als waardering voor natuur komen hierin terug. Uiteindelijk maakt het niet uit waar of wanneer je leeft; natuur is overal en is altijd belangrijk. Dit thema is aangemaakt in het kader van de Maand van de Geschiedenis 2025, met als thema Natuurlijk.
